El ojo de la Ballena
Proiektua erretinaren neurobabesari eta baleen ikusmenak funtzionatzeko moduari buruzko ikerketa zientifiko sakon batetik sortu da. Elena Vecino, artista eta Euskal Herriko Unibertsitatean Biologia Zelularreko katedradunak, bere taldearekin batera egin zuen ikerketa Sopelako balea handi baten begia berreskuratu ondoren. Zetazeo hori, 18 metro luze eta 20 tona pisatzen zituena, hondoa jota eta zaurituta agertu zen hondartzan 2019ko otsailean, eta ezin izan zen salbatu, nahiz eta biologiako adituek eta goiz hartan hondartzara hurbildu ziren beste boluntario batzuek gogor ahalegindu.


Balearen erretinako hogei bat argazki zientifiko-artistikok osatzen dute proiektua, handituta eta koloreztatuta. Proiektu honen helburua, modu bisual eta erakargarrian, ikerketa zientifiko luze eta zorrotz baten ondorioz balearen ikusmenari buruz ezagutu diren zenbait datu partekatzea da.
Argazkiak mikroskopio ezberdinekin egin dira, benetako tamaina 10.000 aldiz handitzeko aukera ematen dutenak eta balearen begiaren zatiak xehetasunez ikusteko aukera ematen dutenak. Elena Vecinoren arabera, “makroskopikoan ezberdinak izan arren, mikroskopikoan oso antzekoak gara”.
Gainera, balea urdinaren atzetik munduko ugaztunik handiena den balearen hezurdura erreal baten zatiak, garezur bat, ornoetako batzuk eta masailezurrak ikusgai daude. Horrela, erakusketa bisitatzen duten pertsonek ugaztun horien handitasuna esperimentatu ahal izango dute. Barailen artean, balea agertu zen hondartzan bildutako plastikoa dago, askoren heriotzaren balizko arrazoiez kontzientziatzeko, espezie horiek iragazleak baitira eta ezin baitute elikagaia eta plastikoak bereizi.


Egokitutako hainbat elementuren bidez, zentzumen anitzeko bisita bat eskaintzen da. Horretarako, panel testurizatuak jarri dira obren azpian zelulen argazkiak ukimenaren bidez jaso ahal izateko; kartelak braillean daude; zoruan marka podotaktilak jarri dira ikuspen murriztua duten pertsonek modu autonomoan bisita egin dezaten eta NFC teknologia ere erabili da, informazioa zuzenean gailu pertsonalean jasotzeko.